EKG’de P Dalgası, QRS Kompleksi, T Dalgası Düzensizlikleri, ST Elevasyonu ve Aritmi Görünümü – Kapsamlı Açıklama 

Elektrokardiyografi (EKG), kalbin elektriksel aktivitesini değerlendirmek için kullanılan en temel tanı yöntemlerinden biridir. EKG’deki her dalga formu, kalbin farklı bir bölümünün elektriksel uyarısını temsil eder. Bu nedenle P dalgası, QRS kompleksi, T dalgası ve ST segmenti gibi yapılar; kalp ritim bozukluklarının, iletim problemlerinin ve kalp krizi gibi hayati durumların doğru değerlendirilmesinde kritik öneme sahiptir. Aşağıda EKG’nin temel bileşenleri ve aritmilerin nasıl göründüğüne dair detaylı açıklamalar yer almaktadır.

EKG’de P Dalgası Nedir?

P dalgası, atriyumların depolarizasyonunu yani kalbin üst odacıklarının elektriksel olarak uyarılıp kasılmasını temsil eder. Normal bir P dalgası yuvarlak, düzenli ve her QRS kompleksinden önce görülmelidir. P dalgasının kaybolması, çiftleşmesi veya şekil değiştirmesi; atriyal fibrilasyon, atriyal flutter veya sinoatriyal düzensizlik gibi ritim bozukluklarının habercisi olabilir.

P dalgası aynı zamanda atriyum büyümesi konusunda da ipuçları verir. Sağ atriyum büyümesinde P dalgası sivri ve yüksek görünürken, sol atriyum genişlemesinde iki tepeli (bifazik) bir görünüm ortaya çıkabilir. Bu nedenle P dalgası, EKG’nin en önemli bileşenlerinden biridir ve kalbin üst odacıklarındaki elektriksel aktivite hakkında değerli bilgiler sunar.

QRS Kompleksi Nedir?

QRS kompleksi, ventriküllerin depolarizasyonunu, yani kalbin ana pompa odacıklarının elektriksel olarak uyarılıp kasılmasını ifade eder. Bu kompleksin genişliği, yüksekliği ve şekli kardiyak fonksiyonların değerlendirilmesinde kritiktir. Normal bir QRS genişliği 0.06–0.10 saniye arasındadır.

QRS’in genişlemesi ventriküler iletim bozukluklarını, dal bloklarını (LBBB, RBBB) veya ventriküler ritimleri gösterebilir. Yüksek voltajlı QRS kompleksleri genellikle sol ventrikül hipertrofisinde görülürken, düşük voltajlı QRS kompleksleri kalp çevresinde sıvı birikimi (perikardiyal effüzyon) veya obezite gibi durumların işareti olabilir.

QRS kompleksinin morfolojisi ayrıca kalp krizi, iskemi ve iletim sistemi hastalıklarının teşhisinde önemli rol oynar. Bu nedenle EKG değerlendirmesi QRS analizi olmadan eksik kalır.

T Dalgası Düzensizlikleri

T dalgası ventriküllerin repolarizasyonunu, bir başka deyişle kalbin alt odacıklarının elektriksel olarak toparlanma fazını temsil eder. Normalde yuvarlak, pozitif ve tek yönlü görünür. Ancak T dalgası düzensizlikleri kalp hastalıklarının erken habercisi olabilir.

• T dalgası inversiyonu (ters dönmesi): Genellikle iskemi, miyokard enfarktüsü, perikardit veya ventriküler hipertrofi gibi durumlarda ortaya çıkar.

• Yükselmiş T dalgası: Hiperkalemi, erken repolarizasyon sendromu veya bazı ilaç etkilerinde görülebilir.

• Düz veya izoelektrik T dalgası: Metabolik bozukluklar, elektrolit dengesizlikleri, hipotiroidi gibi durumları işaret edebilir.

• İki tepeli T dalgası (bifazik): Akut koroner sendrom için önemli bir bulgudur.

T dalgasındaki her değişiklik mutlaka klinik tablo ile birlikte değerlendirilmelidir. Çünkü T dalgası bozuklukları bazı durumlarda ölümcül kardiyak olayların erken sinyalini verebilir.

ST Elevasyonu Ne Demek?

ST elevasyonu, EKG’de ST segmentinin izoelektrik hatta göre belirgin şekilde yükselmesi anlamına gelir. Bu bulgu genellikle akut miyokard enfarktüsü (kalp krizi) ile ilişkilendirilir ve acil müdahale gerektirir. ST segmenti ventriküllerin repolarizasyon sürecinin başlangıcını temsil eder, bu yüzden yükselmesi kalp kasında ciddi hasar olduğunun göstergesidir.

ST elevasyonu altta yatan farklı sebeplere bağlı olabilir:

• Akut ST elevasyonlu MI (STEMI)

• Perikardit

• Erken repolarizasyon

• Prinzmetal anjina

Ancak STEMI, en acil müdahale gerektiren durumdur. ST elevasyonu genellikle göğüs ağrısı, nefes darlığı ve terleme ile birlikte görüldüğünde hemen acil kardiyoloji değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu nedenle ST elevasyonu, EKG analizinin en kritik bulgularından biridir.

EKG’de Aritmi Nasıl Görünür?

Aritmi, kalbin normal elektriksel ritminden sapmasıdır. EKG’de aritminin şekli aritminin türüne göre değişir:

• Atriyal fibrilasyon: P dalgaları kaybolur, düzensiz ve hızlı QRS kompleksleri görülür.

• Atriyal flutter: Testere dişi görünümü oluşur.

• Sinüs taşikardisi: Normal ama hızlı ritim (<100–150 bpm).

• Sinüs bradikardisi: Yavaş ritim (<60 bpm).

• Ventriküler taşikardi: Geniş ve hızlı QRS kompleksleri.

• Ventriküler fibrilasyon: Kaotik, ölümcül ritim; düzenli bir kompleks yoktur.

• AV bloklar: P ile QRS arasındaki ilişki bozulur.

Aritmiler, EKG’de ritmin düzeni, dalga formlarının varlığı veya kaybolması, QRS genişliği ve frekans değişiklikleri üzerinden belirlenir. EKG, aritmilerin teşhisinde en güvenilir ve hızlı yöntemdir.

Sonuç

EKG; P dalgası, QRS kompleksi, T dalgası ve ST segmenti gibi bileşenleriyle kalbin elektriksel aktivitesini derinlemesine analiz etmeye yarayan kritik bir tıbbi tanı aracıdır. T dalgası düzensizlikleri, ST elevasyonu ve aritmilerin EKG üzerindeki görünümü birçok kardiyolojik hastalığın erken teşhisinde büyük rol oynar. Bu nedenle EKG’nin doğru okunması ve yorumlanması hem hastanelerde hem de kliniklerde hayati önem taşır. 

Diğer EKG Cihazları için buraya tıklayın.